Qeveria Mbyllet Duke u Kujdesur për Dietën e Zyrtarëve
Ministritë e Qeverisë së Kosovës, që nga java e kaluar, janë obliguar të fshehin faturat e shpenzimeve të bëra nga zyrtarët e lartë shtetërorë me paratë publike.
Kështu ka urdhëruar Zyra e Kryeministrit, të mërkurën më 19 dhjetor, në një shkresë dërguar të gjitha ministrive, zbulon Gazeta Jeta në Kosovë.
Ministria për Administrimin e Pushtetit Lokal (MAPL) ka pranuar se gjatë javës së kaluar ka marrë një shkresë nga Zyra e Kryeministrit, sipas së cilës tash e tutje, ministria kur të përballet me kërkesa të kësaj natyre, duhet të bazohet në një opinion të Agjencisë Shtetërore për Mbrojtjen e të Dhënave Personale (AShMDhP).
“Shkresën e kemi marrë të mërkurën e kaluar. Na është dërguar nga ZKM-ja”, tha sekretari i Përhershëm, Besnik Osmani.
Por, Osmani ka thënë se “sa iu përket faturave të MAPL-së, ne nuk kemi asnje telashe që ju të vini dhe t’i shihni një nga një“.
Agjencia Shtetërore për Mbrojten e të Dhënave Personale |
Më 20 prill 2012, Agjencia për Mbrojtjen e të Dhënave Personale kishte publikuar “opinion në lidhje me qasjen dhe publikimin e faturave të shpenzimeve të kryeministrit dhe zv.kryeministrave”.
“Publikimi i faturave tejkalon qëllimin e kërkesës për transparencë të shpenzimeve publike dhe cenon privatësinë e kryeministrit dhe të zv.kryeministrave”, thuhet në opinionin e agjencisë, pas një kërkese të gazetës për qasje në shpenzimet e zyrtarëve.
Sipas këtij vendimi, “faturat e ushqimit mund të përmbajnë të dhëna të cilat mund të zbulojnë përkatësinë fetare apo gjendjen shëndetësore të zyrtarëve”.
Pra, sipas AShMDhP-së, këto fatura nuk mund të lëshoheshin pasi përmbajnë llojin e ushqimit, pijeve të konsumuara gjatë takimeve zyrtare, nga të cilat mund të prejudikohet gjendja shëndetësore dhe përkatësia fetare e zyrtarëve.
Të njëjtit opinion i është referuar edhe Ministria për Zhvillim Ekonomik (MZhE), pasi i është kërkuar qasje në faturat e shpenzimeve të ministrit Besim Beqaj të bëra gjatë udhëtimeve zyrtare.
Në një përgjigje të dërguar më 24 dhjetor 2012, MZhE-ja ka ofruar qasje në shumën e përgjithshme të shpenzimeve, por jo edhe në fatura veç e veç.
“Ju informoj që duke iu përmbajtur opinionit… faturat nuk mund t’i merrni, përveç shumës totale të shpenzimeve”, thuhet në përgjigjen elektronike të Diana Gjonbalajt, zyrtare për pranimin e kërkesave për qasje në dokumente publike në MZhE.
Rreziku i zbulimit të vendeve ku mbahen, apo janë mbajtur takimet e zyrtarëve shtetërorë, është një arsye tjetër që e ka shtyrë Agjencinë të ndalojë publikimin e faturave.
Komuna e Prishtinës |
Gjithashtu, nga agjencia është konsideruar se me publikimin e faturave do të zbulohen edhe të dhënat e personave të tretë, të cilët “mund të prejudikojnë interesat komerciale të kompanive”.
Sipas Agron Demit, drejtor Ekzekutiv i Institutit GAP, që është duke zbatuar një projekt që ka për qëllim matjen e transparencës së institucioneve publike, ky arsyetim nuk qëndron.
“Asnjë biznes nuk mund të kërkojë sekret afarist, ngase në momentin kur ai ka pranuar t’i shërbejë një institucioni publik, ai pajtohet që shërbimi i tij është publik”, thotë Demi.
Qasja në dokumente publike garantohet me ligjin për qasje në dokumente publike, sipas së cilit “çdo kërkues i dokumentit, ka të drejtë në qasje të dokumenteve të institucioneve publike”.
Neni 12 i tij parasheh kufizime kur është në pyetje siguria kombëtare dhe publike, privatësia, interesat komerciale, barazia e palëve në procedura gjyqësore etj.
Por sipas Demit, “arsyetimi se qasja në të dhënat e detajuara është shkelje e privatësisë se zyrtareve publikë dhe bizneseve të cilat kryejnë punë publike është arsyetim banal”.
“Asnjë zyrtar nuk mund të thirret në të drejtën e privatësisë, duke shfrytëzuar fonde publike”, tha ai.
Qasjë në shpenzimet publike ishte debatuar për një kohë të gjatë edhe në Angli. Por në vitin 2008, BBC-ja kishte fituar të drejtën të kishte qasje në fatura, të cilat i kishte kërkuar në vitin 2005.
Kërkesa ishte refuzuar fillimisht nën arsyetimin se “publikimi i faturave mund të rrezikojë zyrtarët e lartë”. Por pas katër vitesh, Komisioneri i Zyrës Informative të Britanisë së Madhe kishte vendosur publikimin e detajeve të faturave, pasi që “ishte e qartë që ekziston interesi publik”.
Po ashtu, Zyra e Kryeministrit gjatë tërë vitit ka refuzuar të përgjigjet në mëse 100 pyetje të Gazetës Jeta në Kosovë, të cilat kishin të bënin edhe me vetë ndërlidhje të kreut të qeverisë me biznesin dhe vendime të tij potencialisht në konflikt interesi.
Sipas praktikave të shteteve perëndimore, zyrtarët mund të zgjedhin të “mos komentojnë”, por ata janë të obliguar të japin informacion që është në interes të publikut. Për shembull, javën e kaluar Zyra e Kryeministrit të Kosovës ka refuzuar t’i tregojë gazetës se sa anëtarë ka stafi i saj.
Agjencia Kadastrale e Kosovës |
“Arkivi është çrregulluar dukshëm”
Në një rast tjetër, gazeta ka kërkuar këtë vit qasje në dokumentacionin e lëshimit të një leje ndërtimi në Komunën e Prishtinës.
Në përgjigjen e saj të shkurtit 2012, komuna arsyeton vështirësitë në sigurimin e këtij dokumenti.
“Dokumenti i kërkuar është lëshuar nga Drejtoria e Urbanizmit, Ndërtimit dhe Mbrojtjes së Ambientit Jetësor, por me organizimin e ri të pushtetit lokal, ky departament ka kaluar në një objekt të ri”, thuhet në përgjigjen e Komunës.
Trasnferimi nga objekti i vjetër, në atë të riun, ka bërë që Arkivi i Komunës së Prishtinës të çrregullohet, shtohet aty.
“Në hapësirat e reja të departamentit të përmendur ka qenë i organizuar arkivi i brendshëm, por me kalimin e këtij organi në objektin e ri të Komunës një pjesë e dokumentacionit është bartur në obejktin e ri, por jo edhe pjesa dërmuese e tij, me ç’rast arkivi është çrregulluar dukshëm”.
Auditori i Përgjithshëm i Kosovës |
Komuna e Prishtinës, gjithashtu, shpesh ka vonuar përgjigjet ndaj gazetës dhe zyrtarët e saj janë vështirë të qasshëm. Ish-kreu i prokurimit të saj, Ekrem Rexha, në veçanti ka qenë i njohur për përgjigjet se “nuk ka kohë”, saherë që kërkohej qasje në dosjet e kontratave publike në komunë.
Pas Prishtinës, Agjencia Kadastrale e Kosovës është institucioni tjetër kyç që ka kufizuar mediat në qasjen në të dhëna publike.
Në dy raste kur është kërkuar qasje në të dhëna për parcela kadastrale nga gazeta, AKK-ja ka kthyer përgjigje negative për gazetarët, duke rekomanduar që kërkesa t’i bëhet një institucioni tjetër, përkatësisht Komunës së Prishtinës.
Ky veprim është në kundërshtim me Ligjin për Qasje në Dokumente Publike, sipas së cilit, nëse institucioni ku është kërkuar dokumenti nuk e posedon atë, ai institucion duhet të drejtojë kërkesën në institucion përkatës.
“Nëse institucioni publik nuk posedon, nuk disponon ose nuk e mbikëqyrë informatën, e ka njohuri për organin gjegjës…, është i detyruar që kërkesën t’ia përcjellë organit gjegjës”, thuhet në paragrafin 2, të nenit 7, të Ligjit për Qasje në Dokumente Publike.
Por, as zyrat kadastrale komunale në përgjithësi nuk janë bashkëpunuese. Në muajin dhjetor, Zyra Kadastrale në Komunën e Kaçanikut refuzoi të lëshonte vërtetimin e kërkuar nga gazeta për një tokë shoqërore dhënë bizneseve, në kundërshtim me ligjin, nga ish-kryetari Xhabir Zharku.
Agjencia Kadastrale e Kosovës, e cila në këtë aspekt rregullohet me Ligjin për Qasje në Dokumente Zyrtare, nuk lëshon të dhëna për pronat që posedojnë zyrtarët, nëse ato kërkohen në bazë të emrit duke u thirrur në privatësinë e tyre.
Agjencia për Regjistrimin e Bizneseve në Kosovë |
Institucionet Bashkëpunuese
Ndër zyrat më bashkëpunuese me mediat, në përputhje me obligimet ligjore të saj, ka qenë Auditori i Përgjithshëm i Kosovës.
Zyrtarët e këtij institucioni kanë pranuar në vazhdimësi të intervistohen për të sqaruar të gjeturat e tyre dhe mbi të gjitha institucioni ka pranuar të japë çdo dosje të mostrave të adutimit që kanë shfrytëzuar – të cilat kanë lejuar për raportime më të thelluara dhe më të informuara të gazetës.
Po ashtu, më 22 nëntor, Auditori Gjeneral ka lëshuar brenda pesë ditësh kopjet e të gjitha faturave të shpenzimeve, që ka kryer gjatë vitit 2011 dhe 2012 në dreka, darka e për karburant.
Pyetjeve të gazetës, rregullisht i është përgjigjur edhe Agjencia Kundër Korrupsionit (AKK) si dhe ka ofruar qasje në dokumente zyrtare. Rasti i fundit ka qenë ofrimi i qasjes në formularët e deklarimit të dhuratave nga zyrtarët publikë, në muajin dhjetor.
Pyetjeve të gazetës në 100 për qind të rasteve i është përgjigjur edhe Agjencia Kosovare për Regjistrimin e Bizneseve (ARBK). Ky institucion është përgjigjur me kohë dhe sipas obligimeve të tij edhe në tema shumë të ndjeshme dhe për të dhëna më sasiore. Po ashtu, ARBK-ja ka ofruar qasje në të gjitha historitë e bizneseve të kërkuara nga gazeta.
Reagim i vogël, ndërsa mungesë totale e veprimit nga prokuroria
Mëse 300 artikuj të publikuar nga gazeta dhe të ripublikuar nga shumë media të tjera, që kanë shpërfaqur shkelje dhe dilema të llojllojshme të njerëzve të pushtetshëm, kanë gjetur reagim të kufizuar në përgjithësi. Zyrtarët kanë zgjedhur të heshtin, sikurse edhe eprorët e tyre.
Pas raportimeve të gazetës, Agjencia Kundër Korrupsionit ka marrë masa kundër deputetit Daut Haradinaj, kundër kryetarit të Mitrovicës Avni Kastrati, ministrit Besim Beqaj, deputetit Agim Kuleta dhe kreut të PTK-së Ejup Qerimi.
Institucionet që kanë marrë masa të brendshme pas shkrimeve të kësaj natyre janë Byroja Kosovare e Sigurimeve për Gani Thaçin, Kuvendi i Kosovës për “Rastin Kiçina”, Kuvendi i Kosovës për Universitetin e Pejës, Këshilli Gjyqësor i Kosovës për suspendimin e gjykatëses Drane Simani si dhe Inspektorati i Policisë së Kosovës për policët nga rasti i mitëmarrjes.
Mirëpo, Prokuroria e Kosovës nuk ka nisur asnjë hetim “ex-officio”, përkundër raportimeve të shumta të gazetës. Tituj të vitit 2012 që mund t’i shërbejnë asaj dhe institucioneve të tjera relevante janë të renditur më poshtë:
Janar:
Shteti “Gjunjëzohet” para Njerëzve të Pushtetshëm
Avokati i Konkursit të Dështuar
Ministria e Brendshme Ndërton Pa Leje
Komuna Nuk Respekton Vendimet e Gjykatës
I Rrezikohet “Thesari” Miliardësh
Problemsjellësi Rajonal “Radoniqi”
Shkurt:
Shmangësit e Pushtetshëm të Tatimit
Kërkimet Kosovare Shkencore Janë Histori
TelcoAG Shkon Me Një Milion Euro
Llamkos Lidhet me Oligarkun Rus
Pronësia e Paqartë që Mbajti Peng Gjakovën
Bleu “Emin Durakun” Derisa Hetohej
Si i Humbi Mustafë Hysenaj 170 Mijë Euro
Mesiq e Sanader Nuk e Lëkundën Kosova Petrol-in
Gjeneron Mbi 3 Milionë Euro nga Toka Publike
Vetështrëngimi Milionësh Ndaj Microsoftit
Kontrata që Mbush Xhepat e Avokatëve
Falja Nxjerr 13 të Burgosur nga Dubrava
Dyshime për Keqpërdorim të 500 Mijë Eurove nga Muzeu
Mars:
Kalkulime Prapa Procesit të Faljes së të Burgosurve
Ish-Ortaku i Beqajt Përfiton Tender nga Ministria e Zhvillimit
Shpaguan Financuesit e Fushatës me Tender
Thesaret e Groposura Mbeten Nën Tokë
Vëllai i Kryetarit Furnizon Komunën e Deçanit
Pushtetarët Uzurpojnë Prona në Vushtrri
Posti i Drejtorit Kushton 2 Mijë Euro
Zhduken Evidenca Korrupsioni në KEK
HIB Petrol Më e Shtrenjtë se në Kontratë
Zyrtarët Malishevas të Përfshirë në Shpronësime
Prill:
Bedri Selmani Miliona Euro Borxh Shtetit
Vëllai i Kryeministrit Ndërton Kompleks Banesor
Ia Shet Objektin AKR-së Para Kontratës në AKP
KEK-u Tregton me Bosët e “Territ”
Kompania e Afërt me PDK-në Ndërton Bazën e AKI-së
Drogë, Telefona e Fli në Burgun e Prizrenit
Dështimi i Tenderit Bllokon Zhvarrimin
Mijëra Euro Qira Aeroportit për “Strehimin” e Vaksinave
Si e Ndërtoi Dan Imeri Perëndimin e Ri
Komunat Diskriminojnë Varrezat Ortodokse
Kthimi i Amerikanëve si Lobistë
I Dyshuari për Falsifikim Shërben me Kafe Deputetët
Maj:
EULEX Përmendet si Uzurpator nga AKP-ja
Familja e Ukë Bytyçit Merr Rrogën e Tij Për Rreth Një Dekadë
Pasurinë e Sekuestruar e të Konfiskuar Kryesisht e Përbëjnë Lopët, Viçat e Kuajt
Fluturake për Klubin me një Pilot
Policët Rrëfejnë Presionet Prej Drejtuesve të Tyre
Eprorët Marrin Veturat e Reja për Vete
Lufta për Karrigen Që Erdhi e Gërvishur
Miljkoviqi Është Punëtor i UNMIK-ut në Veri
Kontrata e Bizneseve të Deshishkut me Komunën e LDK-së
Princ Dobroshi Nis Biznesin e Basteve në Kosovë
Qershor:
Krerët e PTK-së i Japin Vetës Bonuse
Kompanitë e Lidhura me Drejtuesit e SHIK-ut Përfitojnë Prokurime Publike
“Altupharma” Paguan Pushimet e Drejtorit dhe Mjekëve
UP Paguan 4000 Euro për Çmimin e Diskutueshëm
Prishtina Tri Herë Më e Ndotur se Londra
Mjeshtrit e Vëllait të Kryeministrit Angazhohen në Ndërtimin e Qendrës së Intelegjencës
Kompania e Kryetarit i Fiton Tenderët e Komunës
Dhëndri i Erdoganit Udhëheq Privatizuesin e Distribucionit
Korrik:
Sheshet “Radioaktive” Kaos Tenderësh
Prokurimet i Drejton Zyrtari me Shkollë të Mesme
Projektligji i Ri Cenon Barabarësinë e Pushteteve
Një e Treta e Popullatës Pi Ujë të Pakontrolluar
Dyshohet se Qeveria Shpërbleu Kundërligjshëm AUK-un
Manhattani i Kontestuar i Prishtinës
Auditori Kritikon Kontratën e KEK-ut me Familjen Muja
Këshilltari i Mujës Fiton Tenderë “Konsulence”
Gusht:
KEK-u Blen Licenca të Microsoftit si Qeveria – Me Negociata
Gjiganti Kontrovers nga Holanda Blen Xehet e Trepçës së Veriut
Aksionet “Sekrete” të Albright-it në IPKO
A Ishte e Gjitha Thjesht Pasojë e Një Sharje?
Një Muaj që Letra të Shkojë nga Ministria në Ministri
Biznesmenët e Fuqishëm Mbikëqyrin Konkurrencën
Pushteti Thellon Mostransparencën
“Çerdhja” e Grave të Drejtorëve
Shtator:
Nënshkrimi i Kontestueshëm që Ktheu Ilir Tolajn
Pritje dhe Udhëtim i Gjatë për Ahmet Shalën
Kontrata Me Zyrën e Kryeministrit dhe Kompanitë e Lidhura me PDK-në
Përkundër Dyshimeve Vëllezërit Fituan Kontrata Milionëshe nga Qeveria
Rrihet i Burgosuri Pse Mbante Cigare në Vesh
Restorant Pa Leje në Zonën e Ujëvarës
Autoritetet Nuk Përgjigjen për Rrezatimin
Kryetari Paralel Udhëton me Veturë Zyrtare Kosovare
IPKO Ka Hisedarët e Njëjtë Përveç Dino Asanajt
10 Mijë Euro Shpërblim për Gani Thaçin
Beteja e të Fuqishmëve të Pejës për Banjën
Kosova Importon Miliona Euro Thëngjill Përkundër Rezervave
Tetor:
Kosovarët Rrezikohen nga Kontrolli i Dobët i Barnave Narkotike
Si Mbetën 1600 Udhëtarë të Pambrojtur nga Shteti
Biznesi i Pakontrolluar i Gazrave Medicinale
800 Milionë Dollarë nga Kosova në Ishullin Afrikan
Secili Konkurrent për PTK-në me Probleme
Korrupsioni Rrezikon Jetën e Pacientëve
“Gjykatë” e Veçantë për të Fuqishmit
Qeveria Nuk Tregon Totalin e Prokurimeve Sekrete
Lehtësia e Një Identiteti Tjetër
Raporti Mjekësor Që e Mban Xhemajlin Jashtë Burgut
Ministri i Punës Merr Social nga Serbia
Ali Berisha “Shqyrton Seriozisht” Kontratën e Dhënë për Kompaninë e Zyrtarëve të Pejës
Deputet Legal e Kryetar Paralel në Novobërdë
Thaçi e Bën Kryesues Dhëndrin e Familjes
Nëntor:
Thaçi Nominon Njeriun e Partisë për Shef të Privatizimit
Hija e AKM-së Shfaqet në Lëndët e Privatizimit
Ministria Do T’i Hetojë Letërnjoftimet e UNMIK-ut
“Gabimi” i Kushtueshëm i Investitorit nga Finlanda
Shteti Rrezikon të Humbas Miliona nga Neglizhenca e ATK-së
Komuna e Pejës Jep Tender për Zyrtarët e Saj
Asistenti i Haradinajt Fiton Tenderët e Junikut
Rimbursimet e Trasha të Bordit të AKP-së
Dhjetor:
Fituesi i Prokurimit në Partneritet Biznesi me Kryetarin e Komisionit
Kompania e Themeluar nga Kryeshefi i Kadastrit Kreu Regjistrime Pronash
Kompania Britanike Pohon Se Iu Kërkua Reket
“Thirrja e Artë” Është e Ndaluar
Injoroi Ligjet dhe Qeverinë Për Biznesin 2-Milionësh
Çarjet në Fe Alarmojnë Kosovarët
Fuqizimi i Spiunazhit Shtetëror Shpërfill BE-në